Onlangs ben ik geraakt door een tv-interview met iemand die uitblonk in het spreken vanuit een houding van luisterbereidheid. Het bleek de Armeense arts Gor Khatchikyan te zijn die hier aan het woord was. Hij is een bekende Nederlander geworden sinds de corona-pandemie in ons land huis begon te houden. In die tijd viel het vele mensen op hoe oprecht betrokken hij als arts, werkzaam op de Spoedeisende Hulp, met coronapatiënten en hun naasten omging. Zijn warme menselijke manier van optreden werd zo bijzonder gevonden, dat hij van toen af aan een geziene gast is geworden in allerlei tv- en radioprogramma’s.
Ik ben vooral geraakt door het feit dat hij zichzelf als mens heel bewust spiegelt aan Jezus en de evangelische waarden die Hij voorleefde. Gor vindt het niet meer dan normaal dat hij zich ten volle inzet voor de samenleving. En nu hij een BN’er is geworden beseft hij nog beter dat hij heel bescheiden en deemoedig in de wereld dient te staan. Hij wil niet tot hoogmoed vervallen, want dan zou hij vervreemd raken van veel mensen en zou hij zichzelf ontwortelen. Hij zou zich verwijderen van de bron van zijn kracht: zijn geloof en vertrouwen in de liefde van God.
Gor kwam als vluchtelingenkind naar Nederland; droeg jarenlang het stempel van de zogenaamde ‘illegale asielzoeker’ en heeft zich menig keer vertwijfeld af moeten vragen of hij hier ooit zou mogen ‘inburgeren’. Gelukkig voor hem en voor ons is dat uiteindelijk gelukt. En Gor is nu uitgegroeid tot een modelburger; een geslaagd voorbeeld van hoe immigranten een grote verrijking kunnen zijn voor ons land.
In een nieuwe encycliek spreekt paus Franciscus zich juist nu uit voor een ruimhartig migratiebeleid en tegen populisme, kapitalisme en de rechtvaardige oorlog. In de San Francesco-basiliek bij het graf van Franciscus van Assisi, droeg de paus zaterdagavond 3 oktober de mis op en tekende zijn derde encycliek, ‘Fratelli o Sorelli Tutti’ (‘allemaal broeders en zusters’). De titel is ontleend aan de heilige Franciscus, met wie de paus zich zo verwant voelt. Ook voor zijn vorige encycliek ‘Laudato Si’ koos hij een Franciscus-citaat als opschrift.
En dit lijvige pauselijke schijven ademt volop een franciscaanse geest met zijn sterke nadruk op dialoog en een grote aandacht voor het thema van de kwetsbaarheid van de mens.
"Iedereen heeft het recht om zijn geluk elders te zoeken, want rechten hebben geen grenzen."
De paus vreest, schrijft hij, ‘donkere wolken’ na de coronapandemie, een terugval in ‘consumentisme en zelfzucht’. Het vrijemarktkapitalisme en het populisme worden sterk door de paus bekritiseerd. En hij redeneert niet vanuit de rijken, maar vanuit de armen en verdrukten. Omdat alle mensen samen wereldwijd één gezin vormen en ze allemaal kinderen van God zijn, dienen ze voor elkaar te zorgen.
Broederschap is rechtvaardigheid. Politici zijn er niet om de belangen van hun land te dienen en grenzen te bewaken, maar voor de charitas, de zorg voor wie het slecht getroffen heeft.
Daarnaast breekt paus Franciscus met de overtuiging dat een oorlog rechtvaardig kan zijn, een idee dat sinds de veertiende eeuw gemeengoed was. In plaats daarvan, en volledig in de geest van Franciscus van Assisi, hamert de paus op de kracht van het woord, op arbitrage, mediatie en overleg om conflicten bij te leggen en op te lossen. Naar de wapens grijpen is uit den boze. Er is geen enkele legitimering voor oorlog!
En iedereen, benadrukt hij, heeft het recht om zijn geluk elders te zoeken, want rechten hebben geen grenzen. Van een ‘cultuur van muren’ moet hij niets weten, migranten dienen verwelkomd te worden en uitzicht te hebben op het burgerschap van hun nieuwe land.
Ik denk dat deze woorden van de paus Gor Khatchikyan uit zijn hart gegrepen zijn.