Betrokkenheid: we zijn allemaal wel betrokken op mensen om ons heen. Op onze familie, vrienden, collega's bijvoorbeeld. Maar we zien ook betrokkenheid rond het probleem van de ongelijke verdeling van kansen tussen mensen ( dichtbij en ver af), de bedreiging van het milieu etc. Betrokkenheid brengt je met mensen in contact, en zet je aan om in actie te komen.
Zien - bewogen worden - in beweging komen: deze drieslag geeft aan hoe je door goed om je heen te kijken, geraakt kunt worden, bewogen wordt en wat wilt ondernemen. Je wilt meehelpen een situatie te veranderen, omdat mensen tekort komen, eenzaam zijn, of door een handicap zich niet kunnen ontplooien zoals ze zouden willen. Veel vrijwilligers en organisaties zetten zich zo in om de wereld wat socialer, wat meer leefbaar, wat rechtvaardiger te maken.
Wanneer je aan design denkt, komt niet als eerste het beeld van betrokkenheid bij je op. Je denkt spontaan eerder aan een fraai ontworpen Scandinavische stoel, een futuristische lamp of een origineel gebouw.
Maar toch zijn er indrukwekkende voorbeelden van Design en betrokkenheid. Zo houdt een groep jonge ontwerpers in Enschede zich sinds een paar jaar bezig met design voor vluchtelingen en daklozen. Ook hier geldt: zien - bewogen worden - in beweging komen.
“Gelukkig de mens die zijn naaste in zijn broosheid draagt, zoals hij door hem gedragen wil worden als hij in een soortgelijke situatie verkeert”. (Franciscus, Wijsheidsspreuk 18)
Op een koude winteravond sterft een man op straat. Hij blijkt de vader van een vriend van de groep ontwerpers te zijn. De man leefde pas sinds korte tijd op straat, hij overleed vlak voordat de deuren van de nachtopvang open gingen. De jonge mensen waren enorm geraakt door dit tragisch gebeuren. Die geraaktheid zette hen aan om juist voor de kwetsbare groep van mensen die op straat slapen, een pak te ontwerpen. Het werd een Sheltersuit, een wind- en waterdichte jas voor vluchtelingen en daklozen met een afritsbare slaapzak. Bij het ontwerp gebruiken ze bijvoorbeeld vanwege de kleur afgedankte, maar prima materialen, zoals tent- en zonweringsdoeken, die geweldig water- en vuilafstotend zijn. De fabrikanten wilden, toen ze van het project Sheltersuit hoorden, graag meewerken en deze stof ter beschikking stellen. Hierdoor wordt dit project mede mogelijk gemaakt, maar ook voorkomen dat goede stoffen vernietigd worden. Dus ook een vorm van duurzaamheid en hergebruik.
Inmiddels zijn er zo'n 1300 Sheltersuits gemaakt, voor mensen in Nederland, maar ook voor daklozen in Milaan en vluchtelingen in Calais. Pas heeft de groep jonge ontwerpers een opdracht gekregen voor 1500 Sheltersuits voor kinderen in vluchtelingenkampen op Lesbos. De groep ontwerpt ook andere producten, om hun bedrijf rendabel te maken. In alle opzichten is dit een project van grote betrokkenheid. Zo werken ze in de productie bij voorkeur met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, zoals vluchtelingen of langdurig werklozen.
In Nederland zijn rond de 31.000 mensen dakloos. De groep ontwerpers benadrukt dat ze aandacht willen vragen voor het probleem en een beetje bijdragen aan een oplossing, in ieder geval het dakloos zijn wat leefbaarder te maken. Want zeggen ze: "Daklozen hebben te maken met een stigma, terwijl niemand ervoor kiest om dakloos te zijn. Het zijn net zo goed mensen die respect en waardigheid verdienen".
Zoals Franciscus het aangeeft in wijsheidsspreuk 18: “Gelukkig de mens die zijn naaste in zijn broosheid draagt, zoals hij door hem gedragen wil worden als hij in een soortgelijke situatie verkeert”.
Deze wijsheid zien we bij deze groep jonge designers terug.