

Maandag 6 mei bracht de VN een 1800 pagina’s tellend rapport uit over de duizelingwekkende snelheid waarmee in de komende decennia allerlei dieren, planten en andere levende organismen definitief het loodje zullen leggen. Meer dan een miljoen soorten LEVEN worden acuut met uitsterven bedreigd. Overal op aarde is de menselijke overactiviteit bezig de kostbare uitgebalanceerde ecosystemen op onze ene planeet te verwoesten. ‘De negatieve gevolgen VAN de mens zijn enorm!’ Zo verbeterde lezeres Lenneke de krantenkop boven een NRC-artikel. Want daar stond: De negatieve gevolgen VOOR de mens zijn enorm.
Maar ach, helaas zijn beide schrijfwijzen waar!
Deze tijd vraagt om echte gedragsverandering: minder consumeren, niet meer vliegen… en vult u zelf maar in.


Heen en weer geslingerd
Net als NRC-redacteur Paul Luttikhuis voel ik me na kennisneming van het VN-rapport heen en weer geslingerd tussen zorg en hoop, woede en verdriet, cynisme en desillusie. Paul schreef in de laatste weekendeditie van zijn krant: ‘Hoe kan het toch dat we nauwelijks handelen? Zelfs al weten we dat we nog maar een paar decennia hebben om te voorkomen dat we het klimaat voor duizenden jaren de verkeerde kant op sturen.’ En zo vervolgt hij: ‘Het pijnlijkste is, dat ik alleen maar naar mezelf hoef te kijken om die passiviteit te begrijpen. Want ook al weet ik door al die rapporten heel goed wat ik zou moeten doen, toch wil ook ik graag de allernieuwste iPhone en af en toe een stukje vlees.’
Downgraden
En ja, net als Paul, wordt het tijd voor ieder van ons om naar jezelf te kijken. En je dan af te vragen: maak ik de goede keuzes, door welke (psychologische) mechanismes laat ik mij(n handelen) bepalen?
Ik neem me voor om na mijn IPhone 5s geen allernieuwste model te willen. Als mij 5s het begeeft dan wil ik gewoon een gerefurbishede versie van dezelfde IPhone.
Geen uitvluchten meer verzinnen als: waarom moet ik veranderen, als de anderen het niet doen? Deze tijd vraagt om echte gedragsverandering: minder consumeren, niet meer vliegen… en vult u zelf maar in.
Omkeren
Radicaal? Jazeker! Maar niet uniek. De wereldgeschiedenis kent heel veel voorbeelden van mensen die het gelukt is om hun gedrag radicaal te veranderen. Franciscus van Assisi is daar een aansprekend bewijs van. Hij keerde zijn leven radicaal 180 graden om. Bekeerde zich als rijke jongeling – geïnspireerd door het voorbeeld van Jezus van Nazareth – tot het pad van afzien van geld, goederen, macht en aanzien. En het idiote resultaat was dat hij zich vrijer en rijker voelde dan daarvoor. Hij leerde pas na die ommekeer met volle teugen te genieten van Moeder Aarde, van ontmoetingen met mensen, dieren en de natuurlijke leefwereld, die overal om ons heen zijn wonderlijke schoonheid ontplooit.
Balans
Je gedrag radicaal veranderen lijkt me alleen vol te houden als je met volle teugen kunt blijven genieten… Want aan zuurpruimen hebben we niks. Die krijgen en verdienen geen navolging. Als je je gedrag verandert, dien je jezelf dus ook meer open te stellen voor de directe wondertjes en wonderen om je heen.
Persoonlijk geniet ik deze lentedagen gelukkig met volle teugen. Van de roodborsten en mezen die genesteld hebben in de achtertuin. Van alle bomen en planten die ik weer groen zie worden. Van al die bloemen die ook dit jaar weer ontluiken om broos en krachtig te stralen in de zomerzon.