De paus heeft jou een brief geschreven…
Ze kon haar ogen niet geloven, de kleine 13-jarige milieuactiviste uit India, Ridhima Pandey. Een brief met een uitnodiging om naar Rome te komen. Ondertekend door ‘Pope Francis’. "Who is pope?" vraagt ze haar grote zussen die staan mee te lezen.
Het is een van de beginscenes uit de film ‘The Letter’ (De brief). Die brief wordt verder opengemaakt door Arouna Kandé uit Senegal, die per boot de ellende in zijn vaderland ontvlucht is. Zo ook door de met imposante veren getooide Cacique Odair ‘Dadá’ Borari, leider van een inheems volk in de Amazone dat zich verzet tegen de ontbossing van hun leefgebied. En dan is er nog het Amerikaanse echtpaar Greg Asner en Robin Martin. Zij werken veel onder water in hun onderzoek naar (het teloorgaan van) de koraalriffen. Zij vertolken in de film de stem van de natuur.
De paus heeft de vier mensen uitgenodigd vanuit de periferie, de rafelrand van onze samenleving. Allen hebben de gevolgen van de klimaatcrisis gezien en aan den lijve ervaren. En zij kwamen daartegen in actie. Dat lijkt de centrale boodschap van de film: laat je niet neerslaan, ga niet bij de pakken neerzitten, kom in actie. Het is niet te laat. Ook al ziet het er somber uit. Er is altijd hoop die gedragen wordt door mensen als jij; dat het tij kan keren. Die boodschap krijgt een existentiële toon als Arouna vertelt dat hij elke nacht nachtmerries heeft. Of van Borari die hoopt dat ze hem niet dood zullen schieten omdat hij nu een bekende persoon is geworden...
De paus is op een bescheiden wijze aanwezig. In gesprekken en in toespraken, waarbij je duidelijk kunt zien dat hij aangedaan is. Treffend is het joodse verhaal dat hij vertelt over de bouw van de toren van Babel. Als er bij het bouwen van de toren een bouwsteen naar beneden viel, werd de schuldige streng gestraft. Als er een bouwer naar beneden viel dan werd hij weggebracht en door een ander vervangen. Zo, zegt de paus, gaat onze cultuur om met materie en met mensen én met de natuur. Alleen het geld telt.
Het is een mooie film. Mooi gemaakt, met mooie mensen, mooie beelden en met een warme toon van mededogen met de natuur en de mensen die te lijden hebben onder de ecologische crisis. Het is ook een film die aan het denken wil zetten over de samenhang van ons leven met al wat ons omgeeft. In het bijzonder de aarde en de arme. De hoofdpunten uit de encycliek komen nu in beeldtaal opnieuw naar voren. En het is soms aangrijpend. Zeker als je ziet hoe de wonderen van de natuur dreigen te verdwijnen, maar - eerlijk gezegd - meer nog bij het verdriet van Arouna Kandé, die in Assisi per Facetime het bericht krijgt dat zijn grote vriend is overleden tijdens een oversteek per boot. Hij krijgt het bericht als de ontvangers van de brieven nog een keer bij elkaar zijn om samen terug te kijken en na te gaan wat er in hun leven gaat veranderen, nu ze met elkaar hebben kennis gemaakt, vrienden zijn geworden en het lot van de ander (en de aarde) niet meer los kunnen laten.
De film ging in première op 4 oktober, het ons zo vertrouwde feest van Franciscus van Assisi. Zijn inspiratie speelde een hoofdrol in de encycliek Laudato si' en is ook nadrukkelijk aanwezig in deze film.
Ik kwam er toevallig achter. Het lijkt erop dat we als franciscaanse beweging deze première gemist hebben. Dan hier de kans om hem in te halen. Mooi om er samen naar te kijken. Dan krijgt Lorna Gold, voorzitter van de wereldwijde Laudato si’-beweging gelijk. 'De paus heeft jou een brief geschreven’. Maak je hem open?
Bekijk de film hieronder.
The Letter - A Message for our Earth
